Böğürtlen Hakkında Genel Bilgi
Ana vatanı Batı ve Orta Avrupa olan bir meyvedir. Kültür meyvesi olan türlerinin hemen hemen hepsi Kuzey Amerika kökenlidir. Böğürtlenin kültür formları üzerinde çalışmalar ilk olarak 18.yy ortalarında başlamıştır. 1930’lu yılların başından itibaren dikensiz böğürtlen çeşitleri bulunmuş olup günümüze doğru yaklaştıkça da değişik iklim koşullarıma kolaylıkla uyum sağlayabilen ve yüksek kalitede verim veren böğürtlen çeşitleri geliştirilmiştir. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde sıklıkla rastlanan böğürtlen meyvesi, Bilhassa Karadeniz ve Orta Anadolu Bölgesinde böğürtlen yetiştiriciliği diğer bölgelere göre çok daha yoğun bir şekilde yapılmaktadır. Bu bölgelerde yer alan Yozgat, Gümüşhane, Rize, Tokat, Amasya, Çorum illerinde 500 m rakımın üzerindeki nemli ve serin alanlarda çok daha sık olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bilhassa bu bölgeler ülkemiz nazarında düşünüldüğünde böğürtlen yetiştiriciliği için en uygun yerler olarak karşımıza çıkmaktadır. Böğürtlen meyvesi , diğer tüm meyveler içerinde çok beğenilen ve albenisi oldukça yüksek meyvelerdendir. Ülkemiz bazlı düşünüldüğünde yeteri kadar tanınmamaktadır. Böğürtlen halk arasında dağ çileği, ağaç çileği şeklinde de adlandırmaktadır. Ülkemiz dışındaki ülkelerde böğürtlenin kullanım alanı oldukça geniştir. Likör, meyve suyu, marmelat, pasta, dondurma, şeker, reçel ve konserve gibi birçok şekilde kullanım alanına sahip bir meyvedir.
Böğürtlen Yetiştiriciliğinde Ekolojik İstekler
Böğürtlen meyvesi, ılıman iklim türünün bir meyvesi olmasının yanında suptropik iklim bölgelerinde de yetiştiriciliği yapılmaktadır. İklim istekleri bakımında pek seçici olmayan böğürtlenlerin farklı iklim koşullarına kolaylıkla adapte olduğu görülmektedir. Böğürtlen genelde bol güneşli, rüzgardan iyice korunmuş, hasat zamanı pek yağış almayan ve kışları ılık geçen, toprak nemine sahip yerlerde çok iyi gelişim göstermektedir. Böğürtlenin toprak istekleri diğer üzümsü meyvelerden çok da farklı değildir. Yüksek oranda verim elde edebilmek için orta ağır, organik maddece zengin, iyi drene olabilen, su tutma seviyesi yüksek topraklar yetiştiriciliği için en ideal topraklardır. Böğürtlen yetiştiriciliği için kurulacak bahçe yeri seçiminde her şeyden önce ekolojik isteğine uygu yerler seçilmelidir. Bunun yanı sıra böğürtlen meyvesi yapısı gereği uzun süre taze saklanamamaktadır. Bu nedenle yetiştiriciliği yapılırken bahçe yeri seçiminde pazara yakınlık çok büyük önem sahiptir. Böğürtlenden iyi sonuç alabilmek için etkin sulama yapılmalıdır. Sürekli toprağının nemli olmasından hoşlanan bir meyve olduğundan dolayı bu hususa çok dikkat etmek gerekmektedir. Bilhassa yağışların yetersiz olduğu dönemlerde sulama çok daha büyük önem arz etmektedir. Özellikle hasat zamanı böğürtlenin suya ihtiyacı çok daha fazla olmaktadır.,
Yaygın Olarak Yetiştirilen Böğürtlen Çeşitleri
*Boysenberry
*Apache
*Logan
*Navaho
*Kıowa
*Dewberry
*Arapaho
*Olalhe Black
*Chester
*Marıon
*Thedor Reımers
*Young
*Black Satın
*Thornfree
*Darrow
*Hull Thornless
Böğürtlen Tüketmenin Vücuda Faydaları
*Mesanede oluşan taşların düşürülmesine yardımcı olur.
*Yüksek tansiyonun düşmesine yardımcı olur.
*Böğürtlen ve yaprağı göz sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*Etkin bir idrar söktürücü ve toksin attırıcıdır.
*Kansere karşı koruyucu etkiye sahiptir.
*Bademciklerde, ağızda ve dilde iltihaplarının giderilmesinde etkin rol oynar.
*Bayanlardaki akıntıların giderilmesine ve adet kanamalarının azalmasına yardımcı olur.
*Böğürtlen vücutta ağrı kesici etkisi göstermektedir.
*Cilt sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*Kan şekerini düşürücü etkiye sahiptir.
*Solunum yolları rahatsızlıklarında iyileştirici etkiye sahiptir.
Böğürtlen Yetiştiriciliğinde Hastalıklar ve Zararlılar
*Böğürtlen Akarı
*Böğürtlende Kırmızı Örümcek
*Böğürtlende Yaprak Biti
*Böğürtlen Süslü Böceği
*Böğürtlende Süne Zararı
Ana vatanı Batı ve Orta Avrupa olan bir meyvedir. Kültür meyvesi olan türlerinin hemen hemen hepsi Kuzey Amerika kökenlidir. Böğürtlenin kültür formları üzerinde çalışmalar ilk olarak 18.yy ortalarında başlamıştır. 1930’lu yılların başından itibaren dikensiz böğürtlen çeşitleri bulunmuş olup günümüze doğru yaklaştıkça da değişik iklim koşullarıma kolaylıkla uyum sağlayabilen ve yüksek kalitede verim veren böğürtlen çeşitleri geliştirilmiştir. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde sıklıkla rastlanan böğürtlen meyvesi, Bilhassa Karadeniz ve Orta Anadolu Bölgesinde böğürtlen yetiştiriciliği diğer bölgelere göre çok daha yoğun bir şekilde yapılmaktadır. Bu bölgelerde yer alan Yozgat, Gümüşhane, Rize, Tokat, Amasya, Çorum illerinde 500 m rakımın üzerindeki nemli ve serin alanlarda çok daha sık olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bilhassa bu bölgeler ülkemiz nazarında düşünüldüğünde böğürtlen yetiştiriciliği için en uygun yerler olarak karşımıza çıkmaktadır. Böğürtlen meyvesi , diğer tüm meyveler içerinde çok beğenilen ve albenisi oldukça yüksek meyvelerdendir. Ülkemiz bazlı düşünüldüğünde yeteri kadar tanınmamaktadır. Böğürtlen halk arasında dağ çileği, ağaç çileği şeklinde de adlandırmaktadır. Ülkemiz dışındaki ülkelerde böğürtlenin kullanım alanı oldukça geniştir. Likör, meyve suyu, marmelat, pasta, dondurma, şeker, reçel ve konserve gibi birçok şekilde kullanım alanına sahip bir meyvedir.
Böğürtlen Yetiştiriciliğinde Ekolojik İstekler
Böğürtlen meyvesi, ılıman iklim türünün bir meyvesi olmasının yanında suptropik iklim bölgelerinde de yetiştiriciliği yapılmaktadır. İklim istekleri bakımında pek seçici olmayan böğürtlenlerin farklı iklim koşullarına kolaylıkla adapte olduğu görülmektedir. Böğürtlen genelde bol güneşli, rüzgardan iyice korunmuş, hasat zamanı pek yağış almayan ve kışları ılık geçen, toprak nemine sahip yerlerde çok iyi gelişim göstermektedir. Böğürtlenin toprak istekleri diğer üzümsü meyvelerden çok da farklı değildir. Yüksek oranda verim elde edebilmek için orta ağır, organik maddece zengin, iyi drene olabilen, su tutma seviyesi yüksek topraklar yetiştiriciliği için en ideal topraklardır. Böğürtlen yetiştiriciliği için kurulacak bahçe yeri seçiminde her şeyden önce ekolojik isteğine uygu yerler seçilmelidir. Bunun yanı sıra böğürtlen meyvesi yapısı gereği uzun süre taze saklanamamaktadır. Bu nedenle yetiştiriciliği yapılırken bahçe yeri seçiminde pazara yakınlık çok büyük önem sahiptir. Böğürtlenden iyi sonuç alabilmek için etkin sulama yapılmalıdır. Sürekli toprağının nemli olmasından hoşlanan bir meyve olduğundan dolayı bu hususa çok dikkat etmek gerekmektedir. Bilhassa yağışların yetersiz olduğu dönemlerde sulama çok daha büyük önem arz etmektedir. Özellikle hasat zamanı böğürtlenin suya ihtiyacı çok daha fazla olmaktadır.,
Yaygın Olarak Yetiştirilen Böğürtlen Çeşitleri
*Boysenberry
*Apache
*Logan
*Navaho
*Kıowa
*Dewberry
*Arapaho
*Olalhe Black
*Chester
*Marıon
*Thedor Reımers
*Young
*Black Satın
*Thornfree
*Darrow
*Hull Thornless
Böğürtlen Tüketmenin Vücuda Faydaları
*Mesanede oluşan taşların düşürülmesine yardımcı olur.
*Yüksek tansiyonun düşmesine yardımcı olur.
*Böğürtlen ve yaprağı göz sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*Etkin bir idrar söktürücü ve toksin attırıcıdır.
*Kansere karşı koruyucu etkiye sahiptir.
*Bademciklerde, ağızda ve dilde iltihaplarının giderilmesinde etkin rol oynar.
*Bayanlardaki akıntıların giderilmesine ve adet kanamalarının azalmasına yardımcı olur.
*Böğürtlen vücutta ağrı kesici etkisi göstermektedir.
*Cilt sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*Kan şekerini düşürücü etkiye sahiptir.
*Solunum yolları rahatsızlıklarında iyileştirici etkiye sahiptir.
Böğürtlen Yetiştiriciliğinde Hastalıklar ve Zararlılar
*Böğürtlen Akarı
*Böğürtlende Kırmızı Örümcek
*Böğürtlende Yaprak Biti
*Böğürtlen Süslü Böceği
*Böğürtlende Süne Zararı