dunyadan
Aktif Üye
AMERİKAN KAÇIRMALARI, kaydeden Mauro Javier Cardenas
Mauro Javier Cárdenas, “Baş Irkçı” olarak adlandırılan bir ABD başkanının rejimi sırasında Latin Amerikalıların sınır dışı edilmesini konu alan bu kısa, karmaşık romanda, sanat polemiği diyebileceğim bir şey yaratıyor: oyun ve siyasi niyetin birleşimi. Bu, Amerikan göç politikasının zulmünü açıkça ortaya koyuyor: Böyle gerçeküstü bir insanlık dışılık, sanatın boyun eğmez olanaklarından başka nasıl yakalanabilirdi ki?
“Amerikan Kaçırma Olayları” romanının başlığı bile okuyucu için çeşitli anlamlara sahiptir: Kaçırma, adam kaçırmadır. Bir argüman olarak adam kaçırma, gözleme dayalı, kanıtlanmamış bir argümandır. Kaçırılma paranormal bir deneyimdir. O halde hikaye “dramatik olarak mı, melodramatik olarak mı yoksa dolaylı olarak mı” anlatılmalı? Romanda sürgün edilenlerin kızlarına sorun.
Tuhaf olanı en küçüğü. Buradaki kaçırma olayları – ebeveynleri çocuklarından ayıran, bazıları ölüme terk edilen, bazıları babalarını hayal etmeye bırakılan, çoğu isimsiz ve ortadan kaybolan – doğrudan hikaye anlatımıyla durdurulamaz. Bunun yerine, Cárdenas'ın anlatı makineleri rüya gibi seansları, 20. yüzyıl gerçeküstücüleri olarak yeniden adlandırılan habersiz kurbanları, Roberto Bolaño adında makul bir robotu ve travma, ölüm veya bilgisayar algoritmalarıyla parçalanmış yaşamları içeriyor.
Roman çoksesliliği varsayar: her bölüm tırnak işaretleri olmayan tek bir uzun diyalog cümlesinden oluşur, bu nedenle bazen atıfları aramak için sayfaları yeniden okumak zorunda kalırsınız. Ancak merkezi duygusal bağ – aile kaybının sessiz yıkımı – oldukça basittir. Hikayelerden biri, bir hükümet görevlisi ile cebirsel bir topolog ve Elsi'nin yeğeni hakkında Elsi'nin yeğeni hakkında Salvadorlu göçmen olan Elsi arasında yapılan telefon konuşmalarının bir anlatımıdır. Bu raporun kendisi, bir romancı ve kaydedilmiş kaçırılma öykülerinden oluşan bir veri tabanının yaratıcısı olan Elsi von Antonio ile yapılan röportajlara yerleştirilmiştir. Bu tür telefon oyunları okuyucuyu travmadan uzaklaştırır. Ama sonunda Elsi'nin yeğeninin başına ne geldiğini öğrendiğimizde acıdan kaçış yok.
Ana anlatı, Julio Cortázar'dan alıntı yapan, memleketi Bogota'ya sınır dışı edildikten yıllar sonra ölen, Leonora Carrington'u seven ironik Antonio ile ilgilidir. Amerika doğumlu iki kızı, Kaliforniya'da mimar olan Ada ve babalarının yanında olmak için Kolombiya'ya taşınan enstalasyon sanatçısı Eva'dır. Ajanlar Antonio'yu San Francisco'daki okula götürürken kaçırdığında onlar daha çocuktu. Sıradan günlük yaşamın bu tür sahneleri aynı zamanda Antonio'nun veri tabanındaki her kaçırılma hikâyesinin çerçevesini de oluşturuyor: Okuyucu tehdidin eve ne kadar yakın olabileceğini anlıyor.
Ada, babasının sesini cep telefonuyla filme alır ve video viral olur. Cárdenas, bu krizi, birçok insanın Amerika'daki adam kaçırma olaylarını öğrendiği aracılı bir yöntemle (viralite, kaydırma ve çevrimiçi gösteri yoluyla) sunuyor. Teknoloji romanın biçimsel hilesi ve tematik sorusudur: Aynı teknoloji bizim bu zararı iletme aracımızken, gözetim teknolojisinin neden olduğu zararı nasıl ortadan kaldırabiliriz?
Cárdenas'ın cevabı diğer teknoloji: sanat. “Yorumlar” başlıklı dört bölüm, sanatçıların adlarını taşıyan rüya yorumcularının ağzından anlatılan kaçırılma hikayeleridir ve hepsinin Latin Amerika ile bağları vardır: Meksikalı fantazici Amparo Dávila; Sürrealist ressam Remedios Varo; Salvadorlu şair Lilian Serpas; ve Bolaño'nun Uruguaylı şair Alcira Soust Scaffo'nun yerine geçen kurgusal versiyonu Auxilio Lacouture.
Bu Elysian Justice League'in sanatçıları çizgi roman gibi davranıyorlar ama isimsiz ve görülmemiş kişilerle ilgili ölümcül ciddi hikayelerde rol alıyorlar: benztropinle uyuşturulmuş kafesli çocuklar, evlat edinilmek üzere satılan kızları. Cárdenas bize Sürrealizmin aynı zamanda toplumsal bir ahlak anlayışına sahip olduğunu, yani yıkıcı düzeni sanat aracılığıyla istikrarsızlaştırmayı amaçladığını hatırlatıyor. “Amerikan Kaçırmaları”nın sunduğu da tam olarak budur: karanlık zamanlarımıza meydan okuyan, uygun bir araç olarak sanat polemikleri.
AMERİKAN KAÇIRMALARI | kaydeden Mauro Javier Cardenas | Dalkey Arşivleri | 225 s. | Ciltsiz kitap, 17,95 dolar
Mauro Javier Cárdenas, “Baş Irkçı” olarak adlandırılan bir ABD başkanının rejimi sırasında Latin Amerikalıların sınır dışı edilmesini konu alan bu kısa, karmaşık romanda, sanat polemiği diyebileceğim bir şey yaratıyor: oyun ve siyasi niyetin birleşimi. Bu, Amerikan göç politikasının zulmünü açıkça ortaya koyuyor: Böyle gerçeküstü bir insanlık dışılık, sanatın boyun eğmez olanaklarından başka nasıl yakalanabilirdi ki?
“Amerikan Kaçırma Olayları” romanının başlığı bile okuyucu için çeşitli anlamlara sahiptir: Kaçırma, adam kaçırmadır. Bir argüman olarak adam kaçırma, gözleme dayalı, kanıtlanmamış bir argümandır. Kaçırılma paranormal bir deneyimdir. O halde hikaye “dramatik olarak mı, melodramatik olarak mı yoksa dolaylı olarak mı” anlatılmalı? Romanda sürgün edilenlerin kızlarına sorun.
Tuhaf olanı en küçüğü. Buradaki kaçırma olayları – ebeveynleri çocuklarından ayıran, bazıları ölüme terk edilen, bazıları babalarını hayal etmeye bırakılan, çoğu isimsiz ve ortadan kaybolan – doğrudan hikaye anlatımıyla durdurulamaz. Bunun yerine, Cárdenas'ın anlatı makineleri rüya gibi seansları, 20. yüzyıl gerçeküstücüleri olarak yeniden adlandırılan habersiz kurbanları, Roberto Bolaño adında makul bir robotu ve travma, ölüm veya bilgisayar algoritmalarıyla parçalanmış yaşamları içeriyor.
Roman çoksesliliği varsayar: her bölüm tırnak işaretleri olmayan tek bir uzun diyalog cümlesinden oluşur, bu nedenle bazen atıfları aramak için sayfaları yeniden okumak zorunda kalırsınız. Ancak merkezi duygusal bağ – aile kaybının sessiz yıkımı – oldukça basittir. Hikayelerden biri, bir hükümet görevlisi ile cebirsel bir topolog ve Elsi'nin yeğeni hakkında Elsi'nin yeğeni hakkında Salvadorlu göçmen olan Elsi arasında yapılan telefon konuşmalarının bir anlatımıdır. Bu raporun kendisi, bir romancı ve kaydedilmiş kaçırılma öykülerinden oluşan bir veri tabanının yaratıcısı olan Elsi von Antonio ile yapılan röportajlara yerleştirilmiştir. Bu tür telefon oyunları okuyucuyu travmadan uzaklaştırır. Ama sonunda Elsi'nin yeğeninin başına ne geldiğini öğrendiğimizde acıdan kaçış yok.
Ana anlatı, Julio Cortázar'dan alıntı yapan, memleketi Bogota'ya sınır dışı edildikten yıllar sonra ölen, Leonora Carrington'u seven ironik Antonio ile ilgilidir. Amerika doğumlu iki kızı, Kaliforniya'da mimar olan Ada ve babalarının yanında olmak için Kolombiya'ya taşınan enstalasyon sanatçısı Eva'dır. Ajanlar Antonio'yu San Francisco'daki okula götürürken kaçırdığında onlar daha çocuktu. Sıradan günlük yaşamın bu tür sahneleri aynı zamanda Antonio'nun veri tabanındaki her kaçırılma hikâyesinin çerçevesini de oluşturuyor: Okuyucu tehdidin eve ne kadar yakın olabileceğini anlıyor.
Ada, babasının sesini cep telefonuyla filme alır ve video viral olur. Cárdenas, bu krizi, birçok insanın Amerika'daki adam kaçırma olaylarını öğrendiği aracılı bir yöntemle (viralite, kaydırma ve çevrimiçi gösteri yoluyla) sunuyor. Teknoloji romanın biçimsel hilesi ve tematik sorusudur: Aynı teknoloji bizim bu zararı iletme aracımızken, gözetim teknolojisinin neden olduğu zararı nasıl ortadan kaldırabiliriz?
Cárdenas'ın cevabı diğer teknoloji: sanat. “Yorumlar” başlıklı dört bölüm, sanatçıların adlarını taşıyan rüya yorumcularının ağzından anlatılan kaçırılma hikayeleridir ve hepsinin Latin Amerika ile bağları vardır: Meksikalı fantazici Amparo Dávila; Sürrealist ressam Remedios Varo; Salvadorlu şair Lilian Serpas; ve Bolaño'nun Uruguaylı şair Alcira Soust Scaffo'nun yerine geçen kurgusal versiyonu Auxilio Lacouture.
Bu Elysian Justice League'in sanatçıları çizgi roman gibi davranıyorlar ama isimsiz ve görülmemiş kişilerle ilgili ölümcül ciddi hikayelerde rol alıyorlar: benztropinle uyuşturulmuş kafesli çocuklar, evlat edinilmek üzere satılan kızları. Cárdenas bize Sürrealizmin aynı zamanda toplumsal bir ahlak anlayışına sahip olduğunu, yani yıkıcı düzeni sanat aracılığıyla istikrarsızlaştırmayı amaçladığını hatırlatıyor. “Amerikan Kaçırmaları”nın sunduğu da tam olarak budur: karanlık zamanlarımıza meydan okuyan, uygun bir araç olarak sanat polemikleri.
AMERİKAN KAÇIRMALARI | kaydeden Mauro Javier Cardenas | Dalkey Arşivleri | 225 s. | Ciltsiz kitap, 17,95 dolar